Ética, IA y comunicación. Herramientas para interpretación crítica. Bibliografía
Aquí encontraréis bibliografía relacionada con las formaciones sobre ética, inteligencia artificial y comunicación. Si tenéis alguna duda o puedo recomendaros alguna lectura relacionada con algún tema específico me podéis escribir a: info@patriciaventura.me
Podéis descargar aquí mismo los 3 informes que citamos.
Sobre recomendaciones para una apropiación responsable de la inteligencia artificial en medios de comunicación.
Algoritmos en las redacciones: Retos y recomendaciones para dotar a la inteligencia artificial de los valores éticos del periodismo. Publicado por el Consell de la Informació de Catalunya:
Español:
Catalán:
Sobre informar con rigor:
1- Cómo se informa sobre inteligencia artificial? De La Fede y MediaCat.
2-
A checklist of eighteen pitfalls in AI journalism, de Sayash Kapoor y Arvind Narayanan
(Inglés)
LISTADOS DE HERRAMIENTAS DE INTELIGENCIA ARTIFICIAL PARA USAR EN PERIODISMO
Aquí tenéis una bibliografía complementaria que iré ampliando:
¿Cómo saber si está usando IA? Descúbrelo con este gráfico
ChatGPT is a blurry JPEG on the web
Qué es y qué no es inteligencia artificial
Ni tecnología ni cerebro: mitos y malentendidos sobre la inteligencia artificial
Las falacias del encantamiento con la inteligencia artificial
Alsius, S. (1998). Ètica i periodisme (1. ed). Pòrtic. Alsius, S. (2011). Cap a una gran base de dades per a l’estudi de l’ètica periodística.
https://doi.org/10.2436/20.3008.02.18
Asimov, I., 1920-1992. (1989). Yo, robot / Isaac Asimov ; [traducción de Manuel Bosch Barrett]. Edhasa,.
Beckett, C. (2019). New powers, new responsibilities. A global survey of journalism and artificial
intelligence. The London School of Economics and Political Science.
Boden, M. A. (2017). Inteligencia artificial (I. Pérez Parra, Trad.). Turner.
Bostrom, N. (2016). Superinteligencia: Caminos, peligros, estrategias. (M. A. Fernández, Trad.). Teell Editorial.
Bridle, J. (2020). La nueva edad oscura: La tecnología y el fin del futuro (M. Pérez Sánchez, Trad.). Debate.
Casacuberta, D. (2003). Creación colectiva: En Internet el creador es el público (1. ed). Gedisa Editorial.
Casacuberta, D. (2021). La era de Casandra: Una apología del no saber. Edicions UAB.
Catalonia AI. L’Estratègia d’Intel·ligència Artificial de Catalunya. (2020). Generalitat de Catalunya. Departament de Polítiques Digitals i AP. http://politiquesdigitals.gencat.cat/ca/tic/catalonia-ai
Duch, L., i Chillón, A. (2012). Antropología de la comunicación. Editorial Herder.
Duch, Ll i Chillón, A. (2010, agost 1). El desahucio de las humanidades. La Vanguardia, 25.
Civio. (2022). La Justicia impide la apertura del código fuente de la aplicación que concede el bono social. Civio. https://civio.es/novedades/2022/02/10/la-justicia-impide-la- apertura-del-codigo-fuente-de-la-aplicacion-que-concede-el-bono-social/
Costa-Jussà, M. R. (2020). “Els algoritmes també poden servir per detectar desigualtats de gènere” / Entrevistada per Patrícia Ventura Pocino. [Les Dades obertes i la intel·ligència artificial, eines per a la igualtat de gènere]. http://governobert.gencat.cat/web/.content/01_Que_es/04_Publicacions/colleccio_g overn_obert/GovernObert_7/docs/Govern-obert-7_D22-9-acc.pdf
Diakopoulos, N. (2019). Automating the news: How algorithms are rewriting the media. En Automating the News: How Algorithms Are Rewriting the Media (p. 322). Harvard University Press.
Diéguez, A. (2016). La singularidad tecnológica y el desafio posthumano. Pasajes, 50, 154-164. https://www.jstor.org/stable/10.2307/pasajes.50.154
Draft text of the recommendation on the ethics of Artificial Intelligence. (2021). UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000377897
Estrategia Nacional de Inteligencia Artificial. (2020). Gobierno de España. Ministerio de Asuntos Económicos y Transformación Digital. https://knowledge4policy.ec.europa.eu/ai- watch/spain-ai-strategy-report_en
Harari, Y. N. (2018). 21 lecciones para el siglo XXI (J. Ros, Trad.). Debate.
Harris, T. (2019). OurBrains Are No Match forOurTechnology. The New York Times. https://www.nytimes.com/2019/12/05/opinion/digital-technology- brain.html#click=https://t.co/KPqbKtBV4P
High-LevelExpert Group on AI. (2019). Directrices éticas para una IA fiable. En European Commission. https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/ethics-guidelines- trustworthy-ai
Kahneman, D. (2020). Pensar rápido, pensar despacio (J. Chamorro Mielke, Trad.). Debate.
Crawford, K. (2021). Atlas of AI: Power, politics, and the planetary costs of artificial intelligence. Yale University Press.
Kurzweil, R. (2020). La singularidad está cerca: Cuando los humanos transcendamos la biología (C. García Hernández, Trad.; Primera edición 2012, reimpresión 2020). Lola Books.
Lehdonvirta, V. (2022). Cloud empires: How digital platforms are overtaking the state and how we can regain control. The MIT Press.
Leonhard, G. (2018). Tecnología versus Humanidad: El futuro choque entre hombre y máquina. (L. Castellanos i V. Ruiz, Trad.). TheFutures Agency.
Mántaras, R. (2021, setembre 13). El problema es el Dr. Frankenstein, no su monstruo. La Vanguardia. https://www.lavanguardia.com/ciencia/20210913/7696391/problema-dr- frankenstein-monstruo.html
Marconi, F. (2020). Newsmakers: Artificial intelligence and the future of journalism. Columbia University Press.
Migallón, S. (2022, juny 28). Curso exprés sobre la consciencia para ingenieros de Google. La Máquina de Von Neumann. https://vonneumannmachine.wordpress.com/2022/06/28/curso-expres-sobre-la- consciencia-para-ingenieros-de-google/
Peirano, M. (2019). El enemigo conoce el sistema: Manipulación de ideas, personas e influencias después de la economía de la atención. Debate.
Peirano, M. (2022). Contra el futuro: Resistencia ciudadana frente al feudalismo climático (1ª edició). Debate.
Peiró, K. (2020). Intel·ligència Artificial: Decisions Automatitzades a Catalunya (p. 142). Autoritat Catalana de Protecció de Dades. https://apdcat.gencat.cat/web/.content/03-documentacio/intelligencia_artificial/documents/INFORME-INTELLIGENCIA-ARTIFICIAL-FINAL-WEB-OK.pdf
Rosés, J. (2022, març 29). Sustituciones invisibles. Collateral Bits. https://collateralbits.net/sustituciones-invisibles/
Ruiz-Caballero, C. (2016). La digitalización del otro: Los retos de la democracia en la era del ciberespacio. Milenio.
Sabater, A., i De Manuel, A. (2021). Intel·ligència artificial, ètica i societat: Una mirada i discussió 269
a través de la literatura especialitzada i d’opinions expertes. Observatori d’Ètica en Intel·ligència Artificial de Catalunya (OEIAC).
Searle, J. R. (1980). Minds, brains, and programs. Behavioral and Brain Sciences, 3(3), 417-457.
Torras, C. (2020). “Per eliminar els biaixos de gènere dels algoritmes cal que hi hagi més dones informàtiques” / Entrevistada per Patrícia Ventura Pocino. [Les Dades obertes i la intel·ligència artificial, eines per a la igualtat de gènere]. http://governobert.gencat.cat/web/.content/01_Que_es/04_Publicacions/colleccio_g overn_obert/GovernObert_7/docs/Govern-obert-7_D22-9-acc.pdf
Trielli, D., i Diakopoulos, N. (2020). How Journalists Can Systematically Critique Algorithms. 5. http://www.nickdiakopoulos.com/wp-content/uploads/2020/02/How-journalists-can- systematically-critique-algorithms.pdf
Turing, A. (1950). Computing Machinery and Intelligence. Mind, 49, 433-460.
Vidal i Castell, D. (2005). El malson de Chandos: Aproximació a la crisi acadèmica i professional del periodisme des de la crisi postmoderna de la paraula. Publicacions de la Universitat Jaume I.
Winner, L. (1980). Do Artifacts Have Politics? 121-136.
Zuboff, S. (2019). The age of surveillance capitalism: The fight for a human future at the new frontier of power (First edition). Public Affairs.
¿Te interesa el tema IA, ética y comunicación?
Actualmente imparto cursos para periodistas sobre interpretación crítica de las tecnologías algorítmicas para informar con rigor, vigilar sus usos y hacer una incorporación responsable en el contexto de la comunicación.
También ofrezco conferencias, elaboro informes y otros contenidos sobre inteligencia artificial y ética en la comunicación y la cultura.
Si te interesa, puedes ponerte en contacto aquí o a través de info@patriciaventura.me.
